Το κρητικό μαχαίρι είναι διαδεδομένο σε ολόκληρο τον ελλαδικό χώρο. Αρχικά, ήταν δίκοπο ή αλλιώς δίστομο και αργότερα αφού επηρεάστηκε από την τουρκοκρατία έγινε μονόκοπο και κυρτό. Οι μαχαιράδες χωρίζουν το κρητικό μαχαίρι σε τρεις κατηγορίες όπως πολεμικό ή σαΐτα, ο μπασάλης και τα αγροτικά ή αλλιώς σβαρνάβες.
Το πολεμικό ή αλλιώς σαΐτα διακρίνεται από τη λαβή η οποία είναι σχήματος ‘’V’’. Ο λόγος που η λαβή έχει αυτό το σχήμα είναι για να μη γλιστράει και για να μη μπορεί να ασκηθεί πίεση πάνω σ’ αυτό. Επίσης, συνηθίζεται η λαβή του πολεμικού μαχαιριού να είναι λευκή διότι το λευκό χρώμα συμβολίζει την αγνή καρδιά του πολεμιστή.
Ο μπασάλης ή αλλιώς το μαχαίρι μέσης έχει και αυτό λαβή σχήματος ‘’ V’’ και χρησιμοποιούνταν καθημερινά σε όλες τις ασχολίες ενός κρητικού. Αν το πολεμικό μαχαίρι χανόταν σε μια μάχη, ο κρητικός μπορούσε να συνεχίσει με τον μπασάλη. Αυτό το μαχαίρι δεν έφευγε ποτέ από τη μέση του κρητικού.
Τα αγροτικά ή αλλιώς σβαρνάβες είναι η τελευταία κατηγορία μαχαιριών και χρησιμοποιούνταν για τις αγροτικές εργασίες. Για την κατασκευή μαχαιριών τα μέταλλα που χρησιμοποιούσαν ήταν συνήθως το ατσάλι, ο σίδηρος και διάφοροι άλλοι χάλυβες με το μόνο περιορισμό να αντέχουν τη βαφή <<στυλιάρισμα>>. Για τη λαβή χρησιμοποιούσαν ξύλο ελιάς και κέρατο τράγου. Το ξύλο το άφηναν περίπου τρία με τέσσερα χρόνια να <<στεγνώσει>>, δηλαδή να αποβάλλει τα υγρά του. Για το κέρατο, αρχικά, το καθαρίζουν και το βάζουν στη φωτιά για να ισιώσει. Στη συνέχεια, για να του δώσουν μορφή, το βάζουν διαδοχικά στη μέγγενη, στο μανίκι και έπειτα δίνει το τελικό του σχήμα με γυαλόχαρτο.
Όσον αφορά το μαχαίρι, έβαζαν το μέταλλο στο καμίνι, σφυρηλατούσαν το μέταλλο δίνοντάς του αρχικά κωνική μορφή. Έπειτα το τρόχιζαν και το έσβηναν σε λάδι, άλειφαν με κερί μέλισσας το μαχαίρι και σχημάτιζαν την μαντινάδα. Πάνω στα γράμματα που είχαν σκαλίσει έριχναν αλάτι και βιτριόλι.
Χαρακτηριστικό των κρητικών μαχαιριών είναι οι μαντινάδες οι οποίες είναι χαραγμένες επάνω τους. Συνήθως οι μαντινάδες οι οποίες είναι χαραγμένες επάνω στα μαχαίρια, μιλούσαν για το θάρρος και την καλή καρδιά του ιδιοκτήτη του μαχαιριού.
Κάτω από τις μαντινάδες, οι τεχνίτες συνήθιζαν να χαράζουν τα αρχικά του ονόματός τους για να μπορεί να αναγνωρίσει κανείς το κομψοτέχνημα που είχαν δημιουργήσει.
Κάποιες μαντινάδες οι οποίες έχουν παραμείνει μέχρι σήμερα και σημειώνονται πάνω στα μαχαίρια είναι οι εξής:
" Αν είστε πέντε φύγετε, αν είστε δέκα ελάτε. Το κρητικό μαχαίρι κανέναν δε φοβάται. "
"Ένα μαχαίρι κρητικό, όλου του κόσμου του αρέσει και μπεγιετίζει το κορμί που το φορεί στη μέση."
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου